Paus Franciscus is een fenomeen. In een mum van tijd wist hij uit te groeien tot een spiritueel leider: niet omdat hij de baas is van de grootste kerk ter wereld, maar omdat hij mensen aanspreekt.
Het begon met het ontwapenende ‘Broeders en zusters, Buona sera, goedenavond’, toen hij zich aan de wereld presenteerde. Franciscus vroeg de mensen voor hem te bidden, voordat hij ze zou zegenen. Hij droeg geen schitterend kleed, geen gouden borstkruis en hij sprak eenvoudige woorden, met zachte stem.
Onmiddellijk werd duidelijk dat hier iets buitengewoons was begonnen: de kardinalen hadden een Argentijnse jezuïet gekozen, die zich Franciscus noemde. Dat waren al drie nieuwigheden: de eerste niet-Europeaan, de eerste jezuïet, de eerste Franciscus. Die naam alleen al is een programma, want het verwijst naar de dertiende-eeuwse heilige van Assisi: een man die radicaal koos voor de armen, die verliefd was op de natuur en die in een visioen de opdracht kreeg de kerk te herbouwen.
De nieuwe paus liet zichzelf dus onmiddellijk kennen. Een dappere daad voor een 76-jarige die leiding moest gaan geven aan een instituut dat aan alle kanten onder vuur lag, vanwege corruptie, onderlinge verdeeldheid en vooral het schandaal van het seksueel misbruik van kinderen door priesters en het wegmoffelen daarvan.
Paus Franciscus ging door met zich te laten kennen. ‘Verkondig het evangelie, desnoods met woorden’ is een geliefd citaat van zijn naamgever. Franciscus stelt allereerst herkenbare daden: hij omhelst mismaakten en kust kinderen, hij wast de voeten van vrouwen en moslims, lacht, maakt grappen. Hij woont niet in het pauselijk appartement maar in een priesterhuis, waar hij deel is van een gemeenschap. Als een betrokken pastoor van de wereld belt hij mensen op die hem schreven. Hij doorbreekt voortdurend het protocol en straalt vreugde uit.
Inmiddels weten we dat deze paus ons zal verrassen – en hij flikt het telkens opnieuw.
Maar niet alleen de tekenen tellen, ook de woorden komen aan. Het opvallendste aan de paus-glossy en het sterke boek Paus Franciscus, het eerste jaar van Trouw-journalist Monic Slingerland is nog wel dat de paus zelf zo vaak aan het woord komt. De glossy toont naast foto’s van de mediagenieke paus ook fragmenten uit zijn teksten. Het boek geeft aan het einde van elk van de twaalf hoofdstukken uitgebreide citaten uit toespraken, brieven en zelfs tweets van Franciscus.
Deze paus verandert niets aan de leer van de kerk, benadrukt hij zelf. Maar hij draait de volgorde om. Niet de kerk staat centraal, maar het geluk van de mensen, vooral de kwetsbaarsten onder hen, en de liefde van God die Jezus verkondigde. Franciscus hekelt priesters die met hun carrière bezig zijn en roept de kerk op om ‘de periferie’ op te zoeken: de mensen die niet meetellen en vergeten worden.
Volgens Monic Slingerland beoefent Francisus een ‘theologie van de omhelzing’. Vanuit zijn Zuid-Amerikaanse vertrouwdheid met de abrazzo, de omhelzing, sluit hij mensen in én laat hij zichzelf kennen. Letterlijk, lijfelijk. En dan ontstaat er een heel ander gesprek, vanuit vriendschap en dialoog. Niet alleen met mensen die rooms-katholiek zijn, ook protestanten, anders- of niet-gelovigen zijn geboeid. Blijkbaar herkennen mensen over de hele wereld de oprechtheid en de vreugde van de man, en dat spreekt aan.
De vraag van velen is of paus Franciscus de torenhoge verwachtingen waar kan maken. De Vaticaanse curie hervormen is moeilijk, de rigiditeit van veel kerkleiders doorbreken is nog moeilijker. En wat zal er beklijven na zijn dood?
Maar de echte grootsheid van deze paus, dat is in deze glossy en in dit boek voelbaar, is al gegeven. Franciscus communiceert niet zichzelf, maar een boodschap. Een blijde boodschap, zoals het al sinds de eerste evangeliën heet. Het feit dat zoveel mensen dat herkennen doet vermoeden dat velen vinden dat onze wereld best wat tederder mag en kan worden.
Jerry Joseph
5 oktober 2014 — 22:52
Als katholiek opgevoed persoon, vind ik dat we voor het eerst ’n paus hebben die werkelijk de moderne wereld kent, met al zijn problemen.
Helaas zal die man veel tegenstand ondervinden, vooral van die te ouderwetse curie, die niet begrijpt dat de kerk in vele opzichten aan vernieuwing toe is. Ik ben niet zo ’n kenner, maar ik begrijp maar al te goed dat hij aan de mensen vraagt voor hem te bidden. Ja dat zullen we zeker met z’n allen moeten doen.
Welicht is de fout van de katholieke kerk geweest dat ze de mensen tezeer gedwongen hebben naar hun eigen visie van het evangelie te leven. De tijd heeft allang uitgewezen dat die visie voor ’n normaal mens die in God gelooft allang niet meer opgaat. God is liefde, wat kan men dan zeggen om ziektes als Aids met ’n eenvoudig middel te bestrijden, dit is juist tegen de leer van Christus. Ja zo ’n eenvoudig middel in onze tijd als ’n capootje, mag nog steeds door de curie niet gebruikt om die verselijke ziekte te bestrijden. Verder heeft God ieder mens geschapen, ja we we hebben te maken met allerlij types, toch heeft de curie steeds geoordeeld dat bv. homosexuele mensen fout waren, wat voor recht hebben ze daartoe? Geen en geen enkel, homosexuele mensen moeten ook toegang krijgen tot de kerk en al de sacrementen. Nou, curie geef uit het nieuwe testament maar een voorbeeld waar Jezus zich tegenover beide gevallen geuit heeft, het is nu aan die curie.
Uit de geschiedenis blijkt dat de oorspronkelijke teksten van het nieuwe testament zelfs al voor het eerste uiteenvallen van die kerk, door de leiders van de kerk aangepast zijn op heel veel vlakken. Ja de oorspronkelijke schriften zijn tot op heden niet teruggevonden. Welicht zijn ze vernietigd, ofwel ergens verdwaald, maar voor zowel roomsen als welk ook andere tak van Christen geloven bezitten we niet meer de oorspronkelijke teksten.
De kerk van Jezus heeft zich afgesplits in vele vertakingen, wie zijn schuld is dit geweest? Ja zelfs de Christelijke kerken hebben tegenwoordig nog afscheidingen die in onze moderne medische maatschappij soms niet toestaan alle hulp te bieden. Volgens bepaalde strekingen is bloedtransfusie niet toegestaan, laat staan van transplantaties! Maar gelukkig is zelfs in die versie van die bijbel nooit het feit geschrapt dat Jezus bij het laatste avondmaal sprak “Neem en eet dit is mijn lichaam, drink uit de kelk want dit is mijn bloed, en dit is de kelk van net nieuwe verbond.” Ja Christus wist wat er zou volgen, ineens werd nutiggen, gebruiken van bloed op weliswaar ’n menselijke manier niet meer verboden. Ik heb dit artikel voorgehouden aan Jehovas getuigen, ze zouden me weerwoord bieden, nou dit is al jaren geleden ik wacht er nog steeds op.
Ja, wat ook beweerd word, we moeten de visie van deze paus zeker voor 100% steunen, en zeker bidden voor hem, ja zeker voor die paus die de voeten wast van vrouwen, moslims tec. Hij is ’n man van LIEFDE, en wat je ook bent van godsdienst liefde voor de mens staat voorop.