Voor niet-gelovigen is Pasen een feest van eten en gezelligheid. Het is jammer als het daarbij blijft, want Pasen is een uitdrukking van een levenswijsheid die juist ouderen herkennen: je moet stuk durven zitten om verder te komen.
Gepubliceerd in Nestor, blad van Unie KBO, april 2015
Pasen valt aan het begin van de lente en dat is niet toevallig. De natuur laat al zien waar het feest over gaat: alles wat maandenlang kaal en doods was, barst opeens uit in leven. Hoe vaak je dat al hebt meegemaakt, het blijft een heerlijke ervaring. Zoals alle ervaringen waarin wat stil stond weer gaat stromen.
Zulke ervaringen kent iedereen, zeker mensen die wat ouder zijn. In de eerste helft van je leven ben je immers druk met iets opbouwen, iemand worden, een positie verwerven. Maar er komen ongetwijfeld momenten waarop je merkt dat je niet alles onder controle hebt: een vriend sterft, het lukt niet met werk, je relatie loopt spaak, een kind blijkt iets te mankeren.
Vaak zijn dat pijnlijke momenten, ze voelen als falen of als verliezen. Als ze erg ingrijpend zijn, voelen ze zelfs als doodgaan: je hebt geen idee hoe het verder moet. Iedereen krijgt zulke momenten, de een eerder dan de ander, dat hebben we niet voor het kiezen. Maar we kunnen wel kiezen hoe we ermee willen omgaan.
We leven in een cultuur waarin we bij falen of verlies keihard aan het werk gaan. We kijken hoe het fout heeft kunnen gaan. We zoeken een schuldige of nemen maatregelen, zodat het nooit meer op die manier mis kan gaan.
Die methode werkt heel goed, want nog nooit in de geschiedenis van de mensheid hebben mensen zo lang en veilig geleefd als wij nu. Maar deze methode heeft ook grenzen, want we kunnen niet alle lijden voorkomen. En dat is maar goed ook.
Als journalist heb ik veel interviews gemaakt. Ik vind het fantastisch om mensen nabij te komen en ze te portretteren in hun eigen woorden. Het is vrijwel nooit saai, want elk mens heeft iets te vertellen, als je oprechte aandacht geeft.
Daar is maar één uitzondering op: mensen (meestal mannen) die alles onder controle hebben. Vaak zijn dit managers, die zelfs hun eigen leven ‘in beheer’ hebben en daar afstandelijk over praten. En altijd zijn dit mensen die nog nooit ergens zijn mislukt – of dat angstvallig verbergen.
‘There is a crack in everything, that’s where the light gets in’ (In alles zit wel een barst, daar komt het licht binnen). Het is een veelgeciteerde zin uit het lied Anthem van de Canadese muzikant Leonard Cohen. Mensen herkennen de waarheid ervan: wat ons menselijk en echt maakt, dat zijn juist onze eigenaardigheden, beschadigingen en littekens. En wat ons in de loop van de jaren wijs maakt, is dat we dat gaan zien en zelfs waarderen.
Daar heb je wel lef voor nodig: de moed om vriendelijk naar je eigen barsten te kijken. En ook heb je voorbeelden nodig: mensen die niet bitter of hard zijn geworden, ondanks ziekte, verdriet of andere tegenslag. Mensen die zich durven laten kennen, ook in hun kwetsbaarheid, zijn levensecht. Zij inspireren.
Christenen vieren met Pasen dat Jezus is gekruisigd, begraven en opgewekt tot nieuw leven. Het is een rijk verhaal, ook voor wie niet gelovig is. Pasen gaat over wat voortdurend in ons leven gebeurt: het is winter en er breekt lente door. Je faalt en krijgt een nieuwe kans. Je verliest en krijgt nieuw leven.
Niet dat het zo simpel is, dat weten juist mensen met meer levenservaring. De winter kan lang duren, eindeloos lijken. Als je valt kun je je lelijk bezeren, als je mislukt of verliest kun je je gekwetst voelen of in zak en as zitten. Geen idee hoe het verder moet, of zelfs of het verder gaat.
Los van alle kerkelijke theologie laat het verhaal van Pasen iets zien van wat de generaties voor ons hebben geleerd van het leven. Want in het verhaal van Jezus van Nazareth loopt de hoofdpersoon niet weg als het dreigend wordt, en hij vecht ook niet. In plaats daarvan deelt hij wat hij heeft met zijn vrienden. Daarna durft hij de pijn aan, en de stilte van de dood. En als hij uiteindelijk nieuw leven krijgt, zijn zijn wonden niet weg.
Pasen is niet alleen het feest van nieuw leven, gesymboliseerd door het zoeken en eten van eieren. Dat is de kinderlijke variant. In de volwassen versie is Pasen een herinnering aan de levenswijsheid dat de lente pas komt na de winter: dat je dood moet durven gaan om weer tot leven te komen, dat je stuk moet durven zitten om verder te gaan.
Dat leven vallen en opstaan is, en dat er niets gebeurt als je niet durft te vallen.
