Een land waar alles steeds groter werd

Er was eens een land waar alles steeds groter werd. De scholen werden steeds groter. De ziekenhuizen. De bedrijven. De auto’s, huizen en televisies – en ook de aantallen arbeidsongeschikten. De schulden. De procedures, wetten en regels. Het medicijngebruik. De milieulast.
Groter en groter werd alles.

Men noemde dat vooruitgang en dat moest, want de wereld werd óók steeds groter. Daar moest je in mee. De markt vroeg dat. Waarom was niet duidelijk. De markt werd zelf steeds groter en groter, en klapte dan uit elkaar. Men noemde dat een bubble. En die knappen, bubbles. Moet je een nieuwe maken.

Maar hoe groter alles werd, hoe moeilijker het land vooruitkwam. Zure ministers gingen ombuigen en bezuinigen, en kwamen daarna bij elkaar om te concluderen dat ze nog meer moesten bezuinigen. De sommen in hun hoofd waren zo groot geworden dat die alle aandacht vroegen. Waar de sommen voor stonden wisten ze niet meer. ‘Er zijn geen taboes’, zeiden de ministers. Maar wat er wel was, zeiden ze niet.
‘Wij zijn geen cijferfetisjisten’, zei de grote gedoger. Maar wat hij wel was, wist eigenlijk niemand.

Zo mopperden de ministers en alle mensen die ertoe deden. Tegen elkaar, en over hun land. De kranten schreven daarover. De televisieprogramma’s bespraken het. En ze stelden vragen. Geen grote vragen, overigens, dat dan weer niet. Ze vroegen: ‘Hoe is het om vrouw te zijn’ aan een vrouw, of ‘Hoe is het om Turk te zijn’ aan diezelfde vrouw. Ze wilden het klein houden. De problemen waren al groot genoeg.
Maar onder de kleine mensen, de gewone, die nooit op tv komen, gebeurde van alles. Kleine dingen, maar ja. Wie weet.

Er was in dat land een man die uit de grote wereld kwam. Hij had er veel geld verdiend met mensen ontslaan, en had daar genoeg van. Hij zette met dat geld een website op. Zetje, noemde hij het – al moest het natuurlijk in het Engels: nudge.

Inmiddels hebben bijna 25.000 mensen een groen stipje op de kaart van nudge gezet. Zo zijn ze te vinden voor elkaar, voor als iemand een zetje wil geven. Een uurtje op de site biedt stof voor nog twintig goed nieuws-verhalen. Een paar voorbeelden.

Een mevrouw bedacht dat als je pasta kookt of eieren, je helemaal niet acht minuten lang het gas hoeft te laten branden. Breng het water aan de kook, doe er een goede deksel op, zet het gas uit en de kookwekker aan. De pasta of het ei gaart in het hete water. Er zijn nu stickers in de maak, voor op verpakkingen.

Een meneer wilde niet wachten op nieuwe overheidsplannen en ging zonnepanelen regelen. Eerst voor zichzelf, tot hij erachter kwam dat er meer mensen in zijn buurt best zonnepanelen wilde, maar het erg ingewikkeld vonden. Nu werft nudge buurtburgemeesters, die zorgen dat een buurt als collectief zonnepanelen koopt.

Een jonge boer had als droom om koeien op natuurlijke wijze te houden in de Biesbosch. Iemand die ervan hoorde wilde hem wel helpen het vlees ervan aan de man te brengen. Inmiddels levert ‘De vrije koe’ vleespakketten aan particulieren en restaurants. Alles van de koe wordt gebruikt, voor het vlees dat je niet goed kent krijg je een recept.

Ik sla de bijenhotels in de stad over, net als de app om carpoolers op te sporen, een website om spullen te delen en tips om water op te vangen voor de tuin. Want een heel mooi voorbeeld ontstond vorig jaar: de plebaan van de kathedraal van Haarlem vroeg zich hardop af hoe hij toch die enorme Sint Bavo kon verwarmen. Via nudge ontstond het idee om in de crypte van de kerk een datacentrum voor computers te huisvesten. De warmte van de apparaten verwarmt de kerk, de koelte van de kerk koelt de computers. Holy Warming, heet het.

Dit is geen sprookje, maar je knapt er wel van op. Kijk maar eens op nudge.nl om te zien waar kleine mensen met grote vragen bezig zijn, en met goeie zin. Er is van alles in beweging in ons land, dat op het oog zo mopperig, klagerig en berekend is.
Een zetje kan genoeg zijn. En het leuke is: iedereen kan meedoen. Zelfs ministers en gedogers.

Column in Café De Nieuwe Liefde, 2 maart 2012