Stof ben je en tot stof keer je terug, luidt een beroemd en ook wel wat dreigend citaat uit de Bijbel. Het verwijst naar het Scheppingsverhaal, waarin God de mens maakt door hem te vormen uit het stof van de aarde, om hem daarna tot leven te wekken door Zijn levensadem in de neus te blazen.
Deze handreiking voor leden van de ouderenbonden Unie KBO en PCOB gaat over de laatste adem die we in dit leven uitblazen, en hoe we daar naar toe kunnen leven. Als persoon, als gezin en als samenleving. Misschien gaat deze handreiking ook over uw en onze hoop dat de dood niet het laatste woord heeft.
Aanleiding
Aanleiding voor deze tekst is het verschijnen van de brochure Voltooid leven door de NVVE, de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde in februari 2010. Deze tekst vraagt aandacht voor het lijden van oude mensen die niet levensbedreigend ziek zijn, maar die wel klaar zijn met leven. De NVVE pleit ervoor dat deze mensen door artsen of andere professionals geholpen moeten kunnen worden te sterven. Geopperd wordt dat het verstandig is daarbij een leeftijdsgrens in te stellen van bijvoorbeeld 75 jaar.
Dit pleidooi kreeg de vorm van een burgerinitiatief, door de initiatiefgroep Uit Vrije Wil. Een burgerinitiatief moet besproken worden door de Tweede Kamer als het door meer dan 40.000 mensen ondertekend is. Uit Vrije Wil verzamelde in korte tijd meer dan 120.000 handtekeningen.
Als reactie op het pleidooi publiceerde ouderenorganisatie PCOB een essay met de titel Voltooid leven? Kern van dit betoog is dat we niet zomaar van het signaleren van een probleem naar het aanbieden van een oplossing kunnen overstappen. Dat suggereert dat de vraag naar Voltooid leven een medische of juridische vraag is, terwijl het veeleer een levensvraag is. Het essay stelt dat het pleidooi van de NVVE een erg beperkt mensbeeld hanteert, dat door minstens vier levensbeschouwelijke visies op mens-zijn aangevuld kan worden.
Ouderenbond Unie KBO herkende zich in dit essay en sloot zich aan bij verschillende initiatieven om de discussie verder te brengen.
Gedurende het jaar 2010 kregen zowel Unie KBO als PCOB veel signalen dat het thema veel opriep: emoties, verwarring, onbegrip, herinneringen, verlangens en wensen. Het is niet altijd gemakkelijk om de stap te zetten van het essay Voltooid leven? naar een goed en vruchtbaar gesprek over deze thematiek. De tekst die u nu in handen heeft wil u helpen met die stap.
Doel en opbouw van deze handreiking
Deze handreiking heeft drie doelen. Ten eerste willen we materiaal aanreiken voor een goede en vruchtbare persoonlijke bezinning op het thema Voltooid leven. Daarnaast willen we u in gesprek brengen met leeftijdsgenoten, vrienden en familieleden. Ten derde willen we u stimuleren om mee te doen met het maatschappelijk debat over Voltooid leven dat op allerlei niveaus plaatsvindt. Een debat dat wellicht ook leidt tot politieke besluitvorming.
We beginnen met enkele inleidende opmerkingen, waarbij we ervan uitgaan dat u het essay of de samenvatting ervan heeft gelezen. Vervolgens bespreken we de belangrijkste beweringen uit het essay onder drie perspectieven: die van ik (uw eigen bezinning); die van jij (het onderlinge gesprek) en die van wij (het maatschappelijk debat).
Tenslotte bevat deze handreiking een verklarende woordenlijst. Achterin de uitgave vindt u de volledige tekst van het essay. De PCOB heeft een speciale handreiking uitgebracht, met als titel ‘Dat ik zijn mag’ met daarin concrete suggesties hoe een gesprek te beleggen.
Klik hier om van_stof_en_adem te downloaden
